Recensie: Der Entertainer van DeutschesSchauSpielHausHamburg / Christoph Marthaler

●●●●○

 

DER ENTERTAINER

DEUTSCHESSCHAUSPIELHAUS HAMBURG / CHRISTOPH MARTHALER  


Door RiRo, gezien 20 februari 2016



De slechte mop en de foute opmerking zijn in Der Entertainer tot kunstvorm verheven, in een voorstelling over de schoonheid van verval en ontluistering. Het oorspronkelijke stuk The entertainer van John Osborne (over een Britse familie van Music Hall artiesten die niet kunnen accepteren dat hun genre verdwijnt) werd voor het eerst gespeeld in de jaren vijftig van de vorige eeuw tijdens het conflict over het Suezkanaal. De Zwitserse regisseur Christoph Marthaler verplaatst de thematiek naar het Europa, en naar de conflicten, van vandaag.

Der Entertainer gaat niet alleen over het variététheater dat voorbij is, maar ook over de manier waarop Europeanen van nu met de gevolgen van oorlogen omgaan. Het gezin van de aan lager wal geraakte entertainer Archie Rice wacht op de terugkeer van zoon Mick (die als huurling voor Blackwater ergens in een ver buitenland vecht). Maar de toename van buitenlanders in hun eigen land houdt de familie Rice meer bezig. Archie: 'Was denn nun: liegen die auf der faulen Haut, oder nehmen sie uns die Arbeitsplätze weg.' Opzettelijk foute grappen dus. Over Turken. Over Polen. Over de IS. Over de oorlog in Syrië. En natuurlijk over de recente vluchtelingenproblematiek.

Duri Bischoff ontwierp voor deze voorstelling een overweldigend decor. Een vervallen theater met een gat in het dak en met vochtvlekken op het tapijt. Maar wel een showtrap. Met boven dat theater (dat ook de woning van de familie van Rice is) nog een theater, met een heuse lijst en een rood gordijn. Met ook daar weer een showtrap. In dat theater in het theater laten Josef Ostendorf en Bettina Stucky als corpulente reality-tv types een verdubbeling van 'De Kunst van het Mislukken' zien. Al hun variéténummers gaan de mist in.

Op de voorgrond ondertussen drie generaties vertellers van slechte grappen, tevens makers van foute opmerkingen. Archie zelf, vader Billy, en zoon Frank (bij Marthaler in tegenstelling tot bij Osborne hier ook entertainer). Archie: 'Negers', mag ik dat woord niet meer gebruiken? 'Frauen' darf man ja heute (auch) nicht mehr sagen. Das sind jetzt 'Menschen mit Menstruationshintergrund'.

In de orkestbak (in de Rabozaal van de Amsterdamse Schouwburg blijkt ineens een orkestbak te zijn) speelt de vijfkoppige Archie Rice Allstar Band. Op het eerste podium dansen drie wat verlopen vaudeville danseressen, op het tweede zingt de Engelse zangeres Rosemary Hardy. Maar acteur Michael Wittenborn als Archie Rice blijkt ook goed te kunnen zingen. Het meest aangrijpend vind ik zijn (in het ijskoude licht van de slotscène) uiterst traag gezongen a capella versie van Death of a Clown van Dave Davies.

Der Entertainer is typisch Marthaler. Het werk van een regisseur die niet alleen van muziek houdt, maar ook van heel traag. Gelukkig heb ik zijn Maeterlinck gezien, waarin de klok op het podium stil staat, en er soms een half uur bijna niets gebeurt, dus ik was erop voorbereid. Zo traag als Maeterlinck is Der Entertainer niet. En als het je lukt om je aan het tempo over te geven, is Der Entertainer een heerlijke, politiek incorrecte, en juist daarom relevante muziektheatervoorstelling.

Gezien tijdens BRANDHAARDEN.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten