Theaterverhaal: Olga in de mist


Door RiRo, gezien 6 februari 2015

Het lukt me maar niet om een paar zinnen op papier te krijgen over Olga van De Koe.

Writer's block?

Nee, dat is het niet. Dan begin ik te zeggen dat het geen stuk van Tsjechov is, maar wel in de stijl van Tsjechov. Of dat ze de tekst zelf hebben geschreven, maar dan wel geïnspireerd op Tsjechov. En dan kom ik steeds weer op een zijpad terecht.

Neem de tijd. Ze zitten vast door de mist. En we zullen toch moeten wachten tot iedereen er is voor we kunnen beginnen met die vergadering over het landhuis.

Kunnen we niet toch eerst vergaderen? En dat ik dan daarna aan mijn recensie begin?

Je zoekt een excuus om het uit te stellen?

Nee, nee, ik begin al:

Marcus: 'Wat is dat voor u? Een dramaturg?

Mona: 'Tja, niemand die het weet, ook wij dramaturgen niet.'

Marcus: 'We gaan nu een Tsjechov doen. We spelen niet één stuk van hem, ik wil een collage maken van verschillende teksten (…).'

Mona: 'Klinkt geweldig.'

Is dat uit de voorstelling? Ik kan me die scène niet herinneren.

Nee, dat is niet uit de voorstelling. Dat is uit een roman die ik net heb gelezen, Kom hier dat ik u kus, van Griet Op de Beeck.

Aha. Ok. Begin je dan nu aan je recensie?

Ja, ja. Bijna. 'Er wordt een contrapunt gecreëerd. Even helpt dat. Totdat ook die ingreep is uitgewerkt. En de lichtheid van de tekst weer begint te wegen.'

Dit gaat niet over Olga hè? Dat vond je toch juist een hele goede voorstelling!

Nee, dit gaat niet over Olga. Nog niet. Het komt uit een recensie van me uit april 2009. Over Laat op de avond na een korte wandeling. Ook van De Koe. Maar dan van de oude De Koe.

Zeg, we gaan toch niet …?

Ik kom daar overigens wel op door Griet Op de Beeck.

Die van dat boek. Hoe heet het ook alweer?

Kom hier dat ik u kus. Maar ze schrijft ook een column in De Morgen. En daarin schreef ze een jaar voordat dat boek verscheen uitgebreid over Olga. Dat was vlak na de première.

Wanneer was dat dan?

Ergens in september 2013.

Is die voorstelling al zo oud? En daar wil je nu nog een recensie over schrijven?

Nou ja, ik wil er in ieder geval iets over zeggen. Noem het dan maar geen recensie. 'In de eerste voorstelling van het nieuwe De Koe was het nog even zoeken. Maar de drie zijn inmiddels op elkaar ingespeeld. De typische stijl van oprichter Van den Eede (direct oogcontact met het publiek, detaildiscussies) vormt in deze tweede voorstelling een fraai organisch geheel met de artistieke inbreng van Broods en De Wolf. Ja, er is een nieuwe De Koe! Een goede nieuwe De Koe!'

Dat gaat weer niet over Olga hè !!!

Nee, klopt, dat is uit een recensie van me uit april 2012 over over De wederopbouw van het Westen, deel 2, Rood.

Ja, dat … dat … . Ga je nou eindelijk eens iets over Olga zeggen!?

Ja, nu. Nu echt. Dit gaat over Olga: 'Peter Van den Eede, Willem de Wolf en Natali Broods – de artistieke kern van het gezelschap - schreven een tekst, geïnspireerd op brieven, verhalen en de biografie van Tsjechov. (…) Waar het vroeger nog weleens mis dreigde te lopen door een al te dunne inhoudelijkheid, hebben ze, sinds het artistieke drietal stabiel in het zadel zit, een wel erg goed spoor gevonden. Met deze Olga als voorlopige topper, wat mij betreft.'

Mooie recensie. Lekker kort. En lekker positief. Zo moeilijk was het dus niet.

Nee, dit is niet de recensie. Dit is dus van Griet Op de Beeck. Uit die column. In De Morgen. Dit, wat nu dus komt, komt daar ook uit: 'Het gaat om gecultiveerde naïviteit. (…) Om stalen gezichten waar alles van af te lezen valt. (…) Om een intelligent soort je-m'-en-foutisme gecombineerd met de lat belachelijk hoog leggen en blijven leggen.'

Ik word een beetje moe van jou! Schrijf je nou nog zelf een recensie of hoe zit dat!?

Nee, ik denk dat ik er toch maar vanaf zie. Het lukt gewoon niet. Waar blijven ze trouwens!? Kunnen we niet alvast met die vergadering beginnen? Dit landhuis zakt in het moeras waar we bij zitten!

Nee, we wachten.


Olga van De Koe werd geschreven door Peter Van den Eede, Natali Broods en Willen de Wolf. Het ging in première op 20 september 2013 in Oostende, met Sien Eggers, Ans Van den Eede, Peter Van den Eede, Michaël Vergauwen, Sofie Palmers en Lucas Van den Eynde. Op 6 februari 2015 toen ik de voorstelling in Groningen zag, waren die laatste twee vervangen door Natali Broods en Willen de Wolf. 
 
Griet Op de Beeck werkte van 1994 tot 2004 als dramaturg, onder andere bij De Koe. In haar tweede roman, Kom hier dat ik u kus, Prometeus, Amsterdam, 2014, is de hoofdpersoon Mona dramaturg bij een groot Antwerps toneelgezelschap.

De column van Griet Op de Beeck over Olga verscheen onder de kop Kamergolf en vloerbiljart in De Morgen van 28 september 2013.
 
De citaten uit mijn recensies over de eerdere voorstellingen van De Koe komen van de theaterwebsite Moose.






Recensie: The Forbidden Zone van Salzburger Festspiele & Schaubühne am Lehniner Platz / Katie Mitchell

●●○○○  

 

THE FORBIDDEN ZONE

 

SALZBURGER FESTSPIELE & SCHAUBUHNE AM LEHNINER PLATZ / KATIE MITCHELL


Door RiRo, gezien 12 februari 2015

Vooraan op het podium een getrouwe replica van een metrotrein uit Chicago van 1945 die het zicht belemmert op het spel van de acteurs in de scènes daarachter. Boven de trein een scherm waarop het publiek de scènes kan zien die op dat moment worden gespeeld.

Om de voorstelling te volgen zijn we dus gedwongen om bijna voortdurend naar dat scherm te staren. En alles wat daaromheen gebeurt te negeren. Dat verdom ik. Ik zit in een theater. Niet in een bioscoop. Dus ik kijk gefascineerd naar de, in het zwart geklede, cameramensen die, in een uiterst nauwkeurige choreografie, geluidloos, maar duidelijk zichtbaar, over het podium bewegen.

Als een regisseur wil dat ik, uit wat er op het podium te zien is, díe scène kies die in haar ogen cruciaal is voor het verhaal, zal ze de focus daarnaartoe moeten leiden. Mitchell doet dat door een close-up te tonen op het scherm. Ik vind dat een theatraal nogal armoedige methode.

Zo zien we een close-up van de inhoud van het tasje van een jonge vrouw, een laborante, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog: een IJzeren Kruis, een oude foto. De boodschap is dat dit de kleindochter is van de man die in de Eerste Wereldoorlog aan de ontwikkeling van chloorgas werkte. Wat later een close-up van de voorpagina van een Amerikaanse krant met als kop 'The Third World War'. De boodschap van de regisseur: Ik trek wat ik te zeggen heb over vrouwen en oorlog door naar de toekomst.

The Forbidden Zone is in een aantal opzichten een perfecte voorstelling. Helaas.

De twee belangrijkste personages, de twee vrouwen, zijn perfect, want ze deugen heel erg. In tegenstelling tot de mannen. Samen met het hyperrealistische decor, en het tot in de finesse georchestreerde camerawerk, leidt dat tot een perfecte, maar steriele voorstelling.

Gavrilo Princip van De Warme Winkel bijvoorbeeld was onder andere zo'n goede voorstelling omdat met behulp van live film op een perfecte manier juist het imperfecte werd getoond. Omdat met behulp van filmbeelden het gebruik van ogenschijnlijk niet bij elkaar passende stijlmiddelen werd uitvergroot. In Wassa van de Münchner Kammerspiele, dat te zien was in Brandstichter van twee jaar geleden, werden filmbeelden gebruikt om de toeschouwer te focussen op opzettelijk over the top geperfectioneerde details in het decor.

In die twee voorstellingen, hoe verschillend ook, voegde live film dus iets toe aan wat ondertussen wel een theatervoorstelling bleef, en ging het, net als in de meeste andere voorstellingen waarin live film werd gebruikt, om de 'zichtbare' combinatie van live acteren en de geprojecteerde beelden daarvan.

In The Forbidden Zone is dat anders. Hier is de toeschouwer bijna volledig afhankelijk van het scherm. Het acteren vindt voor een belangrijk deel in het verborgene plaats, op voor het publiek niet of nauwelijks zichtbare delen van het podium. In feite is The Forbidden Zone dus gewoon film. Met als extra aspect de onmiddellijkheid ervan op het toneel. Technisch is dat natuurlijk een topprestatie. Heel knap. Maar voor heel knap kom ik niet naar de schouwburg.

Gezien in het kader van Brandstichter 2015 in de Rabozaal van Stadsschouwburg Amsterdam.